Chełmski Park Krajobrazowy

został utworzony w 1983 r. i zajmuje powierzchnię 14 000 ha. Położony jest na terenie gmin: Chełm, Dorohusk, Ruda Huta i Sawin. Na obszarze parku znajdują trzy rezerwaty („Bachus”, „Błota Serebryskie”, „Brzeźno”). ChPK powstał w celu ochrony dużych kompleksów leśnych w okolicach Czułczyc i Sawina (zajmujących 44% powierzchni parku) oraz łąk i torfowisk. Lasy charakteryzują się ogromną różnorodnością siedliskową (m. in. las świeży, las mieszany świeży, las wilgotny). Znaczne powierzchnie zajmują sztucznie wprowadzone bory sosnowe oraz bory mieszane. Występują również podmokłe lub bagienne lasy brzozowo-olchowe z dominacją brzozy omszonej. Urozmaicony krajobraz i różnorodność siedlisk sprawia, że park posiada bogaty świat roślin i zwierząt. Dotyczy to szczególnie terenów torfowiskowych, chronionych w rezerwatach „Bagno Serebryskie” i „Brzeźno”. Oba rezerwaty chronią torfowiska niskie węglanowe i wraz z rezerwatami „Roskosz” i „Torfowisko Sobowice”stanowią najcenniejszy obiekt przyrodniczy w okolicach Chełma, które walory są niezwykłe w skali Europy. Torfowiska tego rodzaju rozwijają się w zagłębieniach terenu na płytko zalegających pokładach kredy piszącej, która pęczniejąc pod wpływem wody tworzy słabo przepuszczalną ilastą zwietrzelinę, stanowiącą bogate źródło wapnia i innych składników mineralnych dla roślin. Na obszarze torfowisk znajdują się również liczne wzniesienia kredowe  z roślinnością ciepłolubną. Występowanie obok siebie roślinności torfowiskowej i kserotermicznej należy do wyjątkowo rzadkich zjawisk.Najbardziej wilgotne centralne części torfowisk porastają wielohektarowe łany kłoci wiechowatej, występującej w Polsce tylko na kilkunastu stanowiskach, lecz tylko w okolicach Chełma spotykanej w tak dużych ilościach i na tak rozległych powierzchniach. Tereny porośnięte przez kłoć wiechowatą, otaczają zespoły turzyc (darniowej, tunikowej, dwustronnej, prosowej, Davalla i Buxbauma). Ponadto na torfowiskach występuje wiele gatunków chronionych i rzadkich roślin. 43 gatunki podlegają prawnej ochronie, wśród których występują niezwykle rzadkie: starzec cienisty, języczka syberyjska, dwulistnik muszy i wątlik błotny i owadożerny tłustosz dwubarwny. Na łąkach otaczających torfowiska występują również: goździk pyszny, kosaciec syberyjski, kosatka kielichowa, ciemiężyca zielona, goryczka wąskolistna, czarcikęs łąkowy i zerwa kulista. Na kredowych grądzikach można spotkać: oman wąskolistny, lebiodką pospolitą, przelot pospolity, dąbrówką kosmatą, wiązówką bulwkową, głowienką wielkokwiatową i goryczką krzyżową. Wśród wielu chronionych gatunków roślin w lasach parku można spotkać: wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, buławnik wielkokwiatowy, podkolan biały i gnieźnik leśny. Niezwykle bogata jest fauna parku, na obszarze którego stwierdzono gniazdowanie 152 gatunków ptaków. Wśród kłoci wiechowatej gniazdują: wodniczka, błotniak popielaty, sowa błotna, bąk i kropiatka. Na przyległych łąkach występują: kulik wielki, derkacz i dubelt.. Najcenniejszym ptakiem jest wodniczka i w rejonie torfowisk węglanowych bytuje jedna z czterech największych populacji tego gatunku w Polsce. Czyni to z chełmskich torfowisk ostoję ptactwa o znaczeniu europejskim. W niedostępnych podmokłych drzewostanach gnieżdżą się również bociany czarne oraz żurawie, a w partiach lasów graniczących z łąkami i torfowiskami zakładają gniazda orliki krzykliwe. Poznanie walorów ChPK i torfowisk węglanowych umożliwiają ścieżki dydaktyczne e ścieżki dydaktyczne: „Stańków” „Bagno Serebryskie” i „Bachus” oraz Ośrodek Dydaktyczno-Muzealny w Brzeźnie. 

Zespół Parków Krajobrazowych Polesia z/ w Chełmie
ul. Kamieńskiego 6
tel. 082 563 25 20 
e-mail: chelm.zlpk@lubelskie.pl
www.parki.lubelskie.pl